Abstract:

Pogórze Spiskie (the Pogórze Spiskie foothills) - an eastern part of the Pogórze Spisko-Gubałowskie foothills (the Polish Western Carpathians) was investigated floristically and phytosociologically. The explored area is about 140 square km. 818 taxa (including 788 species), both native and alien ones, were found in the literature as well as in the field research carried out in the years 2001-2004. A rich group of legally protected (52 species) and threatened (64 species) plants was found in the study area. Several groups of ecological, geographical and altitudinal elements were identified in the collected data. Anthropogenic flora of the area includes 133 species. Based on ca 200 phytosociological releves, 66 plant associations were identified. As a result of those floristical and phytosociological analyses, the study area was divided into two geobotanical units: the N-E one, called the Kacwin section, belonging to the Sądecki subdistrict, and the S-W one, called the Kuraszowski Wierch section, belonging to the Śląsko-Babiogórski subdistrict. The present research was the first complete botanical study devoted to the Pogórze Spiskie foothills.

Key words: Spiskie Foothills, Polish Western Carpathians, Poland, flora, plant communities, floristical elements, synanthropization, threat, patterns of distribution

Agnieszka Nikel, Zakład Systematyki, Instytut Botaniki in. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, ul. Lubicz 46, PL-31-512, Kraków, Polska; e-mail: ibnikel@ib-pan.krakow.pl

SPIS TREŚCI

WSTĘP

Jednym z obszarów Karpat polskich, nie posiadających do tej pory pełnego opracowania, jest Pogórze Spiskie (obszar ten jest zwyczajowo zwany w geobotanice i w geografii Zamagurzem Spiskim, Wzniesieniem Spiskim lub polską częścią Magury Spiskiej). Jedyne publikowane dane z tego terenu są w formie notatek florystycznych (DZIEWOLSKI 1958, 1965; GRODZIŃSKA 1964) oraz pojedynczych dat florystycznych z terenu Pogórza (NOWIŃSKI 1956; GRODZIŃSKA 1976) lub doliny Białki (KOTULA 1889-1890; WALAS 1938; PAWŁOWSKI 1956; GRODZIŃSKA & PANCER-KOTEJOWA 1960) i Dunajca na odcinku jez. Czorsztyńskiego (WOŁEK 1971; PELC 1973). Kompletną waloryzację florystyczną i fitosocjologiczną przeprowadzono jedynie dla obszaru chronionego (rezerwat "Niebieska Dolina" - ALEXANDROWICZ i in. 1989), zinwentaryzowano także obiekty chronione (pomniki przyrody) - MŁODZIEJOWSKI (1948), DUBIEL (1982) oraz DENISIUK i in. (1982).

Dane z powyższych prac florystycznych, wzbogacają listę gatunków Pogórza Spiskiego o 46 gatunków, nie potwierdzonych w niniejszych badaniach.

Omawiany obszar ma pod wielu względami kluczowe znaczenie dla zrozumienia stosunków florystyczno-fitogeograficznych Karpat Zachodnich. Ze względu na położenie pomiędzy terenami należącymi do dwóch różnych okręgów geobotanicznych (Pienin i Beskidów), poznanie stosunków florystycznych Pogórza pozwala na dokładne ustalenie przebiegu granicy tych dwóch okręgów w badanym rejonie. Ponadto obszar Pogórza Spiskiego ma charakter korytarza ekologicznego, umożliwiającego wymianę genetyczną między populacjami roślin Tatr i Pienin (szczególna rola rzeki Białki). Spełnia ono także rolę buforu i naturalnej strefy otulinowej Parków Narodowych - Tatrzańskiego i Pienińskiego, wchodząc jednocześnie w skład projektowanego Spiskiego Parku Krajobrazowego (ALEXANDROWICZ i in. 1989). Zatem szczególnie uzasadnione było zbadanie jego flory także pod kątem występowania gatunków chronionych i zagrożonych.

Powyższe względy, jak i też zapełnienie luki w dotąd nie przebadanych obszarach Karpat polskich, zdecydowały o podjęciu badań florystycznych i (w mniejszym zakresie fitosocjologicznych) na obszarze Pogórza Spiskiego, których wyniki są przedmiotem mniejszej pracy. Badania te prowadzone były w latach 2001-2004 w ramach projektu badawczego (grantu promotorskiego) KBN (nr rej. 6P04G 067 20).